Rok 1984 George’a Orwella
Kontekst
Wydany pod koniec lat 40. XX wieku. Orwell był świadkiem tego, co działo się podczas wojny w Hiszpanii pod koniec lat 30.
Bohater – Winston Smith
Urzędnik ministerstwa zajmujący się niwelowaniem, wyrzucaniem ze starych wydań gazet i książek słów uznanych przez władzę za niedobre.
Oceania – antyutopia
Winston jest mieszkańcem Oceanii, jednego z trzech supermocarstw na kuli ziemskiej. To utopia w praktyce, czyli raczej antyutopia:
- Permanentna inwigilacja mieszkańców
- Kontrola każdego aspektu życia
- Nawet słowo przez sen przeciwko Wielkiemu Bratu może skutkować torturami, więzieniem lub ewaporacją (usunięciem – nie tylko zabiciem, ale usunięciem ze wszelkich dokumentów)
Nowomowa
Jedno z narzędzi Wielkiego Brata na uniemożliwienie krytyki – czystka w języku i tworzenie nowych wyrazów.
Przykłady:
- Brak określeń negatywnych – zamiast „złe” mówi się „bezdobre”
- „Ewaporacja” – całkowita likwidacja człowieka z kart historii
Fabuła
Winston pragnie się zbuntować. Poznaje Julię, z którą zawiązuje romans dający nadzieję na zmianę losu. Poznaje kogoś należącego do bractwa (hipotetycznego ruchu oporu).
Niestety wszystko na nic:
- Winston zostaje aresztowany wraz z Julią
- Ci, którzy mieli być sprzymierzeńcami, są członkami policji myśli
- Bohaterowie są torturowani i wyrzekają się miłości do siebie
- O’Brien (członek bractwa) tylko udawał zbuntowanego, aby zdemaskować takich odszczepieńców jak Winston
Przesłanie
Co jest przerażające w tym systemie?
- Manipulowanie historią
- Kontrola przeszłości = rządzenie przyszłością
- Totalitarne państwo niszczące wolność, myślenie i człowieczeństwo
