Back

Zapraszamy Was do wspólnego tworzenia bazy odpowiedzi na pytania z puli otwartej matury ustnej z polskiego od roku 2023. Poniżej widzicie katalog z utworami i pytaniami dotyczącymi tych dzieł. Klikając na tytuł pytania zostaniecie przeniesieni do miejsca gdzie pojawią się odpowiedzi na to pytania, przypominam wasze propozycje odpowiedzi. Ilość i jakość odpowiedzi zależą od Was. Oczywiście programowo katalog będę udoskonalał.

Odpowiedzi, wasze propozycje do pytań możecie dodawać tutaj.

Biblia

Apokaliptyczna wizja Sądu Ostatecznego jako motyw literacki Człowiek w relacji z Bogiem Człowiek w relacji z Bogiem, księga psalmów Dobro i zło – ich pochodzenie i miejsce w świecie Jak człowiek może się zachować w obliczu cierpienia? Jakich odpowiedzi na pytanie o sens życia udziela literatura? Literacki obraz końca świata Motyw marności świata Obraz miłości w literaturze. Postawa człowieka wobec Boga. Refleksje na temat sensu życia

Jan Parandowski, Mitologia

Dramat człowieka zmagającego się z przeciwnościami losu Jaki jest los dobroczyńców ludzkości Jaki obraz ludzkiego losu kreuje literatura? Jakie wizje zaświatów można odnaleźć w literaturze? Mity jako metafory ludzkiego losu i działania Motyw labiryntu w literaturze Motyw matczynej miłości Problematyka winy i kary Rola Fatum w świecie starożytnym

Homer, Iliada (fragmenty)

Cierpienie i heroizm jako dwa aspekty postawy człowieka w zmaganiu z losem. Konflikty jako źródło literackiego obrazu wojny Troja jako symbol upadku świata.

Homer, Odyseja (fragmenty)

Człowiek i jego zmagania z przeznaczeniem. Ludzkie życie jako wędrówka Motyw powrotu do rodzinnego domu i jego znaczenie w utworze.

Sofokles, Antygona

Jak literatura antyczna przedstawia tragizm ludzkiego losu? Konflikt racji moralnych. Motyw cierpienia po stracie bliskich.

Legenda o świętym Aleksym (fragmenty)

Asceza jako wartość. Człowiek średniowieczny wobec spraw ostatecznych. Motyw pięknego umierania i jego rola w średniowiecznej literaturze.

Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)

Groza i komizm w obrazie śmierci. Satyryczny wizerunek grzesznej ludzkiej natury. Średniowieczne kreacje obrazu społeczeństwa.

Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty

Franciszkańska idea umiłowania natury. Franciszkański ideał ubóstwa jako model ascezy. Relacje z Bogiem i światem.

Pieśń o Rolandzie (fragmenty)

Średniowieczny etos rycerski. Wzór rycerza idealnego.

Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty)

Funkcja idealizowania bohaterów w utworze literackim. Średniowieczne kreacje literackie idealnego rycerza i władcy. Tradycja narodowa i jej znaczenie w historiografii.

Dante Alighieri, Boska komedia (fragmenty)

Literacki obraz piekła. Motyw wędrówki i jego literackie realizacje Motyw winy i kary w tradycji literackiej.

Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich

Inspiracje mitologiczne i ich znaczenie w utworze literackim. Motyw władzy w literaturze. Rola kostiumu historycznego w literaturze. Tragiczny los jednostki i zbiorowości jako motyw literacki.

Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty)

Obraz Polski i Polaków. Refleksje o polskich wadach narodowych.

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty

Ideał życia ziemiańskiego i rodzinnego ładu. Sarmacki portret polskiego szlachcica.

William Szekspir, Makbet

Literacki wizerunek tyrana. Moralna odpowiedzialność za czyny. Motyw władzy. Rola postaci fantastycznych i zjawisk nadprzyrodzonych w literaturze. Wina jako motyw literacki. Wizerunek kobiety w literaturze.

William Szekspir, Romeo i Julia

Jak literatura przedstawia świat ludzkich namiętności? Konflikt racji jako motyw literacki. Motyw nieszczęśliwej miłości.

Molier, Skąpiec

Konflikt pokoleń jako motyw literacki. Obraz obyczajów społecznych w XVIII wieku. Relacje rodzinne w krzywym zwierciadle komedii.

Ignacy Krasicki, wybrane satyry

Obraz życia XVIII-wiecznej szlachty. Obyczaje Sarmatów w krzywym zwierciadle satyry. Źródła zła i moralnego upadku społeczeństwa.

Ignacy Krasicki, wybrane bajki

Alegoryczność i jej znaczenie w literaturze. Bajki jako opowieści o prawach rządzących światem. Uniwersalizm prawdy o naturze ludzkiej w bajkach.

Adam Mickiewicz, Romantyczność oraz wybrane ballady

Funkcja motywów fantastycznych i elementów grozy w literaturze. Jak jest przedstawiana w literaturze relacja rozum – uczucia w odniesieniu do przemian ideowych przełomu epok? Ludowość jako źródło inspiracji. Świat ducha a świat rozumu.

Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod

Jakie problemy egzystencjalne i polityczne przedstawia literatura? Podstępne metody walki z wrogiem jako zaprzeczenie etosu rycerskiego. Tragizm losu bohatera. W jaki sposób literatura przedstawia problem wyboru między życiem prywatnym a obowiązkiem wobec ojczyzny? Wzniosłość narodowej tradycji a dramat jednostki.

Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz

Czy szlachetnymi uczynkami można odkupić ciężką winę? Emigracja jako doświadczenie Polaków. Funkcje obrazów przyrody w utworach literackich. Literackie portrety polskiej szlachty. Motyw przemiany bohatera. Motyw tęsknoty za ojczyzną. Obraz dworu szlacheckiego w literaturze. Rola tradycji patriotycznych. Znaczenie kraju dzieciństwa dla człowieka. Zwyczaje i obyczaje szlacheckie w kulturze polskiej.

Adam Mickiewicz, Dziady część II

Kara za popełnione winy jako podstawa sprawiedliwości ludowej. Relacje między światem realnym i fantastycznym. Sprawiedliwość i moralność w kulturze ludowej.

Adam Mickiewicz, Dziady część III

Bohater literacki wobec samotności. Bunt wobec zła. Dramat romantyczny i narodowy. Funkcje snu i widzenia w utworze literackim. Kreacje ludzi nieprzeciętnych. Literacka kreacja Matki-Polki i jej symboliczne znaczenie. Losy młodzieży polskiej jako temat utworów literackich. Ludzkie dążenie do wolności. Motyw walki dobra ze złem o duszę ludzką. Motywy biblijne i ich znaczenie w utworze literackim. Przypowieść i jej funkcje w utworze literackim. Różne relacje bohaterów literackich z Bogiem. Sybir jako symbol cierpienia narodu.

Juliusz Słowacki, Balladyna

Funkcja wątków baśniowych i fantastycznych w kreacji świata przedstawionego utworu. Konsekwencje dokonanych wyborów życiowych. Matka jako postać tragiczna. Motyw zbrodni i kary.

Juliusz Słowacki, Kordian

Droga do dojrzałości romantycznego indywidualisty. Motyw podróży w wymiarze rzeczywistym i wewnętrznym. Motyw poświęcenia życia dla dobra ojczyzny. Postawy dekadencji, zwątpienia i nudy Poszukiwanie sensu życia i osąd świata przez bohatera literackiego. Wartości, dla których człowiek gotów jest poświęcić życie.

Aleksander Fredro, Zemsta

Ironiczny i uniwersalny obraz polskich wad. Komedia charakterów. Omów zagadnienie na podstawie Zemsty Aleksandra Fredry. Sposoby przedstawiania konfliktów.

Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia

Dramat rodzinny – inna wizja drogi romantycznego bohatera. Konflikt racji rewolucjonistów i arystokratów. Niszcząca siła rewolucji. Postawa człowieka w sytuacji wyboru.

Bolesław Prus, Lalka

Cena bycia idealistą. Jak literatura przedstawia kontrast między światem biedy a światem bogactwa? Jaką rolę odgrywa majątek i pochodzenie w relacjach międzyludzkich? Kreacje kobiece w literaturze. Kto lub co decyduje o życiu ludzkim? Miasto jako metropolia w ujęciu realistów. Miłość jako siła motywująca do działania. Momenty przełomowe w życiu bohaterów. Motyw walki człowieka o własne szczęście. Motyw winy, kary i odpuszczenia. Obowiązki jednostki wobec zbiorowości. Obraz polskiego społeczeństwa. Praca jako pasja człowieka. Rola wspomnień w życiu człowieka Różne oblicza przyjaźni. Różne wizerunki człowieka zakochanego.

Bolesław Prus, Z legend dawnego Egiptu

Człowiek wobec wyroków losu. Strategie władzy i model władcy.

Eliza Orzeszkowa, Gloria victis

Historyczna pamięć o powstaniu styczniowym. Motyw bohaterów zapomnianych przez naród. Przyroda jako świadek historii.

Henryk Sienkiewicz, Potop

Etos rycerski jako punkt odniesienia dla kreacji bohaterów literackich. Jak okoliczności mogą wpływać na zmianę zachowania i postaw człowieka? Motyw przemiany duchowej bohatera. Obraz Polski i Polaków w literaturze. Postawy odwagi i tchórzostwa. Sposoby i cel ukazywania wydarzeń historycznych w literaturze. Sposoby ukazania zbiorowości w sytuacji zagrożenia. Wizerunek obrońcy ojczyzny

Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara

Czego można dowiedzieć się o naturze ludzkiej z literatury? Jakie są sposoby walki ze złem i moralnym upadkiem człowieka? Literackie portrety kobiet. Miasto jako przestrzeń destrukcji. Obraz miasta i jego mieszkańców. Obraz przemiany wewnętrznej bohatera. Walka człowieka ze swoimi słabościami.

Stanisław Wyspiański, Wesele

Artysta jako bohater literacki. Funkcja proroctw i przepowiedni w utworach literackich. Funkcje przedmiotów i postaci symbolicznych w utworze literackim. Jak realizowany jest w literaturze motyw tańca? Jaką ocenę dziejów Polski zawiera literatura? Kreacja postaci inteligenta. Krytyczny obraz rzeczywistych relacji społecznych. Motyw wesela i jego znaczenie w kreacji świata przedstawionego. Refleksja nad narodem jako temat utworów literackich. Relacja świata realistycznego i fantastycznego. Relacje między przedstawicielami różnych grup społecznych. Rola duchów, widm i zjaw w utworach literackich. Rozprawa z narodowymi mitami. Symboliczny sens chocholego tańca w kontekście polskiej kultury i historii. Symbolika narodowa i jej funkcja w utworze literackim.

Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I – Jesień)

Konflikt pokoleń. Ład świata i przyczyny jego destrukcji. Literacka kreacja chłopskiego bohatera. Motyw kobiety fatalnej. Obyczaj i tradycja w życiu społeczeństwa. Rola przyrody w życiu jednostki i zbiorowości Zasady moralne mieszkańców wsi

Stefan Żeromski, Przedwiośnie

Jak bunt i samotność kształtują bohatera literackiego? Literacki wizerunek matki Młodość jako czas buntu. Problem dorastania i społecznej inicjacji bohatera. Relacje między rodzicami a dziećmi. Rola marzeń w życiu człowieka i zbiorowości. Różnice i podziały społeczne jako źródło konfliktów. Utopijny i realny obraz rzeczywistości. Utracone złudzenia jako źródło dramatu bohatera. Wojna i rewolucja jako źródło skrajnych doświadczeń człowieka. Wpływ otoczenia na życiowe wybory ludzi.

Stefan Żeromski, Rozdzióbią nas kruki, wrony…

Człowiek i natura jako bohaterowie literaccy Krytyczna refleksja o losach powstańców. Realizm, naturalizm, symbolizm – ich rola w sposobie ukazania klęski powstania styczniowego. Samotność powstańca i jej tragiczne znaczenie. Tragiczny wymiar ludzkiego losu.

Witold Gombrowicz, Ferdydurke

Bohater w poszukiwaniu własnej tożsamości Człowiek wobec presji otoczenia. Człowiek wtłoczony w „Formę”. Groteskowy obraz świata. Znaczenie schematów w życiu człowieka.

Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu

„Człowiek zlagrowany” jako ofiara zbrodniczego systemu Hierarchia wartości w sytuacjach granicznych. Literacki obraz zdehumanizowanego świata. Sytuacje tragicznych wyborów

Tadeusz Borowski, Ludzie, którzy szli

Jak świadectwa ludobójstwa uobecniane są w literaturze? Kaci i ofiary – obraz międzyludzkich relacji w obozie. Na czym polega dehumanizacja człowieka? Obozowa codzienność jako czas trudnych doświadczeń egzystencjalnych

Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat

Człowiek wobec zła Granice ludzkiej godności i upodlenia. Jak zachować człowieczeństwo w sytuacji ekstremalnej? Jakie znaczenie ma tytuł do zrozumienia sensu utworu? Literatura dokumentu osobistego jako świadectwo pamięci. Moralność obozowa jako wynik zniewolenia człowieka. Pamięć o historii utrwalona w literaturze. Postawy człowieka w sytuacji ekstremalnej. Refleksje na temat wartości ludzkiego życia.

Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem

Dwie perspektywy wyścigu w walce o życie – wojenna i powojenna. Ile jest warte ludzkie życie? Literatura faktu jako źródło wiedzy o przeszłości. Świadectwo heroizmu – obraz egzystencji i walki Żydów w getcie warszawskim. Świat za murem –perspektywy życia w okupowanej Warszawie. Zagłada z perspektywy świadka i uczestnika wydarzeń w getcie.

Albert Camus, Dżuma

Człowiek w obliczu zła Motyw cierpienia niezawinionego i jego znaczenie dla przesłania utworu Powinności moralne człowieka w obliczu zagrożenia. Pytania egzystencjalne w obliczu doświadczenia cierpienia i śmierci. Topos oblężonego miasta. Trudne wybory w sytuacjach krańcowych.

George Orwell, Rok 1984

Funkcjonowanie jednostki w państwie totalitarnym. Idealistyczne wizje społeczeństwa przyszłości. Literacka refleksja nad kondycją świata i jego przyszłością. Nowomowa jako sposób na ograniczenie wolności człowieka. Od szlachetnych idei doskonałego państwa do tyranii. Raj zbudowany na ziemi, czyli o antyutopii. Relacje międzyludzkie w rzeczywistości państwa totalitarnego. Wizja społeczeństwa przyszłości.

Józef Mackiewicz, Droga donikąd

Literacka polemika ze stereotypami zbiorowych wyobrażeń o historii. Literatura o niszczeniu życia jednostek i narodów. Pisarz jako świadek historii Zagłada polskich kresów podczas okupacji sowieckiej.

Sławomir Mrożek, Tango

Groteskowa reinterpretacja motywu tańca. Koncepcja teatru absurdu. Konflikt i spór pokoleń. Konflikt idei społecznych. Konserwatyzm i postępowość jako sprzeczne idee społeczne. Problem upadku wartości.

Marek Nowakowski, wybrane opowiadanie z tomu Raport o stanie wojennym

Bunt i bezradność – postawy bohaterów wobec realiów stanu wojennego. Dystans między władzą i obywatelem. Literacki zapis historii najnowszej. Stan wojenny z perspektywy zwykłego człowieka.

Marek Nowakowski, Górą „Edek”

Hiperbolizacja i jej znaczenie w kompozycji i budowaniu sensu utworu. Metafora jako sposób ukazania rzeczywistości. Znaczenie tytułu i jego rola w odczytaniu sensu utworu.

Jacek Dukaj, Katedra

Człowiek jako cząstka kosmicznej katedry. Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i świecie. Nauka i metafizyka jako dwa sposoby mówienia o świecie. Symboliczne znaczenie światła i mroku w kreacji obrazu świata. Symboliczny sens odradzającej się wiecznie budowli.

Antoni Libera, Madame

Kreacja bohatera jako obraz „przygód człowieka myślącego”. Literacki portret kobiety. Omów zagadnienie na podstawie Madame Antoniego Libery Prawda i legenda jako dwa sposoby ukazania wydarzeń w powieści. Realia epoki PRL-u i sposoby ich ukazania w literaturze. Rola autorytetu w kształtowaniu postaw młodych ludzi. Sztuka jako narzędzie porozumienia między ludźmi.

Andrzej Stasiuk, Miejsce

Jaką wartość dla człowieka ma pamięć o przeszłości? Kultura i tradycja jako źródła tożsamości człowieka. Miejsca jako przestrzeń kształtowania tożsamości jednostkowej i zbiorowej. Motyw przemijania i jego znaczenie w kreacji świata przedstawionego. Powojenna historia kresów i próba jej ocalenia.

Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie

Literacki obraz stanu wojennego. Obraz Warszawy i jej mieszkańców w dramatycznym momencie historycznym.

Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty)

Podróż jako doświadczanie siebie i świata. Refleksja nad procesami, które rządzą historią. Reporter jako obserwator i komentator rzeczywistości.

Tutaj znajdziecie wybrane pytania opracowane przez Izabelę. Opracowanie pytań matury ustnej z języka polskiego przez nauczycielkę egzaminatora.