Jak wykorzystać przypowieści biblijne na egzaminie ósmoklasisty? To prostsze niż myślisz!
Egzamin ósmoklasisty przechodzi zmiany, a jedną z nich jest powrót do lektur z klas 4-6. Chociaż nie będzie wymagana znajomość całej treści tych książek w wypracowaniu (pojawią się one tylko w zadaniach do fragmentów), warto przypomnieć sobie niektóre z nich. Okazują się one prawdziwą „tajną bronią” lub, jak kto woli, „lifehackiem” podczas pisania rozprawki.
Szczególnie przydatne są przypowieści biblijne, omawiane zazwyczaj w klasie 6. Dlaczego? Ponieważ Biblia to nie tylko księga religijna ; to zbiór uniwersalnych historii o ludzkich dylematach, które są aktualne do dziś i stanowią doskonały materiał do analizy.
Czym jest przypowieść?
Zanim przejdziemy do przykładów, przypomnijmy krótko, czym jest przypowieść (parabola). To gatunek literacki, który oprócz znaczenia dosłownego (fabuły) ma też głębsze, alegoryczne lub metaforyczne. Opowiada o prostych wydarzeniach, aby przekazać uniwersalną prawdę o życiu, moralności lub Bogu.
5 Przypowieści z 6. klasy i ich uniwersalne znaczenie
Oto pięć kluczowych przypowieści, które warto sobie przypomnieć przed egzaminem, wraz z ich uniwersalnym przesłaniem, które możesz wykorzystać w rozprawce.
1. Przypowieść o Synu Marnotrawnym
- Historia dosłowna: Młodszy syn bierze od ojca swoją część majątku, trwoni ją, prowadząc hulaszcze życie , a gdy staje się biedny, postanawia wrócić do domu. Ojciec, zamiast go ukarać, przyjmuje go z radością i wyprawia na jego cześć ucztę.
- Znaczenie uniwersalne: To historia o ludzkich błędach, skrusze i – co najważniejsze – o bezwarunkowej miłości i przebaczeniu. Pokazuje, że prawdziwa miłość nie prowadzi „rachunków w Excelu” i że zawsze warto wybaczać.
2. Przypowieść o Talentach
- Historia dosłowna: Pan daje sługom talenty (ówczesne pieniądze). Jedni je inwestują i pomnażają, a ostatni sługa zakopuje swój talent w ziemi.
- Znaczenie uniwersalne: Każdy z nas otrzymuje jakieś „talenty” – zdolności, umiejętności, dary. Mogą to być wielkie zdolności, jak gra na pianinie , ale też proste, jak robienie świetnych placków ziemniaczanych czy… umiejętność skupienia się na lekcji. Morał jest prosty: każdy talent jest ważny i naszym obowiązkiem jest go pielęgnować i rozwijać, a nie marnować (zakopywać).
3. Przypowieść o Siewcy (O ziarnie)
- Historia dosłowna: Rolnik (Bóg) rzuca ziarno (Słowo Boże) , które pada na różne rodzaje gleby. Jedno pada na skałę, inne wydziobują ptaki, a tylko to, które trafia na żyzną glebę, wydaje plon.
- Znaczenie uniwersalne: To doskonała metafora procesu uczenia się i słuchania. Nauczyciel (siewca) przekazuje Wam wiedzę (ziarno). Niektórzy uczniowie jej nie przyjmą (skała) , inni pozwolą, by rozproszyły ich „ptaki” (np. smartfon) , a jeszcze inni przyjmą wiedzę i z niej skorzystają (żyzna gleba). Uczy, że to od nas (gleby) zależy, czy nauka przyniesie efekt.
4. Przypowieść o Pannach Roztropnych i Głupich
- Historia dosłowna: Dziesięć panien czeka na pana młodego, aby dołączyć do orszaku weselnego. Pięć roztropnych zabrało zapas oliwy do lamp, a pięć głupich nie. Gdy pan młody się spóźnił, głupim pannom zabrakło oliwy i nie weszły na ucztę.
- Znaczenie uniwersalne: To przypowieść o odpowiedzialności, czujności i przewidywaniu. Uczy, że nie można wszystkiego odkładać na ostatnią chwilę (np. nauki do klasówki) i warto być przygotowanym na przyszłość.
5. Przypowieść o Miłosiernym Samarytaninie
- Historia dosłowna: Człowiek zostaje napadnięty przez zbójców i leży ranny przy drodze. Mijają go obojętnie jego rodacy. Pomocy udziela mu dopiero Samarytanin – przedstawiciel narodu, który był uważany za wrogi. Opatruje go i płaci za jego pobyt w gospodzie.
- Znaczenie uniwersalne: To jedna z najważniejszych opowieści o człowieczeństwie. Pokazuje, że prawdziwa miłość bliźniego, dobroć i przyzwoitość stoją ponad narodowością, wyznaniem czy poglądami politycznymi. Bycie dobrym człowiekiem to po prostu bycie pomocnym.
Jak dopasować przypowieści do tematów rozprawek? (Przykłady)
Siła przypowieści tkwi w ich uniwersalności. Pasują do niemal każdego tematu związanego z moralnością, odpowiedzialnością i relacjami międzyludzkimi. Oto jak można je dopasować do tematów z poprzednich egzaminów ósmoklasisty:
| Temat rozprawki | Przypowieść, którą możesz wykorzystać |
| „Napisz rozprawkę (…) czy warto pomagać innym.” | Przypowieść o Miłosiernym Samarytaninie (jako koronny argument, że pomoc jest wartością nadrzędną)7. |
| „Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że to, jakimi jesteśmy ludźmi, zależy od nas samych?” | Przypowieść o Miłosiernym Samarytaninie (Samarytanin sam zdecydował, że pomoże, wbrew stereotypom). |
| „Każdy jest w życiu za kogoś lub za coś odpowiedzialny.” | Przypowieść o Talentach (odpowiedzialność za rozwijanie siebie) lub Przypowieść o Pannach Roztropnych (odpowiedzialność za własne przygotowanie). |
| „Wszyscy chętnie wracają do miejsc, które są im bliskie.” | Przypowieść o Synu Marnotrawnym (argument, że wracamy do domu, bo jest on symbolem przebaczenia i bezpieczeństwa). |
| „Czy z przyjacielem łatwiej pokonywać trudności?” | Przypowieść o Synu Marnotrawnym (argument, że rodzic/ojciec może być przyjacielem, który pomaga w najtrudniejszej sytuacji życiowej). |
| „Czy współcześni młodzi ludzie mogą się nauczyć czegoś od bohaterów literackich?” | Każda z przypowieści! (np. od Siewcy uczymy się, jak ważna jest uwaga na lekcji, a od Samarytanina – bezinteresownej pomocy). |
Nie bójcie się sięgać po te teksty. Egzaminatorzy docenią oryginalne i mądre wykorzystanie lektur, które pokazują Waszą dojrzałość i zrozumienie uniwersalnych prawd89898989.
Może Ci się spodobać
