Przedwiośnie Stefana Żeromskiego
Kontrowersje
Wydane w 1925 roku Przedwiośnie wzbudziło mieszane recenzje. Niektórzy uważali, że Żeromski „skręca w stronę komunizmu”, co nie było prawdą. Autor wyjaśnił to w liście otwartym w odpowiedzi Arcybaszewowi. Po II wojnie światowej powieść była jednak traktowana jako chwaląca komunizm.
Główny bohater – Cezary Baryka
14-letni (w momencie rozpoczęcia akcji), urodzony w bardzo zamożnej rodzinie mieszczańskiej w Baku (dzisiejszy Azerbejdżan). Ojciec to urzędnik carski powołany do wojska w 1914 roku (wybuch I wojny światowej).
Koleje losu Cezarego:
- Przybywa komisarz rewolucyjny (rewolucja 1917)
- Wybuchają zamieszki na tle etnicznym
- Cezary traci matkę
- Odnajduje ojca, podróżują do Polski
- W trakcie podróży ojciec umiera
- Cezary musi mierzyć się z życiem sam
- Zaciąga się do wojska podczas wojny polsko-bolszewickiej
- Po wojnie spędza czas u przyjaciela Hipolita Wielosławskiego w majątku na Nawłoci
- Wraca do Warszawy
Rozterki ideowe
Cezary jest na rozdrożu – którą ideę wybrać?
- Kolega Antoni Lulek zaprasza go na spotkania komunistów
- Kłóci się z pracodawcą Szymonem Gajowcem
- Nie wie, która idea do niego pasuje
Zakończenie otwarte: Cezary dołącza do pochodu robotników na Belweder, ale nie można powiedzieć, że staje na ich czele i głosi hasła komunistyczne. To dopiero moment zastanowienia nad tą drogą – jest jedynie buntownikiem sprzeciwiającym się krzywdzie ludzkiej.
Powieść polityczna
Przedwiośnie pokazuje trzy możliwe drogi rozwoju Polski po odzyskaniu niepodległości:
- Utopia – wizja szklanych domów, do której można by dążyć
- Ewolucja – powolne reformy wymagające wielu wyrzeczeń
- Rewolucja – widmo grożące ze wschodu, ze strony Związku Sowieckiego
Matura ustna z polskiego 2026-28. EBOOK
Ebook do matury ustnej według programu na lata 2026-28.. Autorzy zespół Wiedza z Wami.
