Mitologia na maturę z polskiego 2026-28– drugie źródło kultury europejskiej
Mit to opowieść fantastyczna zawierająca elementy odnoszące się do początku czegoś (świata, miasta, rodu). Zawsze pojawiają się w micie istoty o nadprzyrodzonych cechach.
Role mitów:
- Odzwierciedlały wierzenia Greków
- Tłumaczyły świat
- Przedstawiały sposób rozumowania co do przyczyn zjawisk
Mity były początkowo przekazywane ustnie, dlatego nie są tekstami literackimi, a tekstami kultury.
Najważniejsze mity
Orfeusz – gotów był dla ukochanej żony zejść nawet do Hadesu
Syzyf – obraził bogów i dwukrotnie oszukał boga śmierci. Za karę do końca wieczności ma wtaczać pod górę głaz, który wiecznie spada
Prometeusz – dobrodziej ludzkości i stwórca człowieka (według mitologii), który wszystkiego nauczył ludzi i poświęcił się dla ludzkości
Narcyz – młodzieniec lekceważący uczucia innych, ukarany zakochaniem się we własnym odbiciu
Tezeusz – śmiały młody człowiek, który z pomocą królewny Ariadny pokonał groźnego Minotaura
Herakles – od narodzin nienawidzony przez boginię Herę, miał ataki szału. W jednym z nich zabił własną rodzinę. Karą było słynne 12 prac
Dedal i Ikar – zdolny inżynier i jego syn. Dedal zbudował labirynt i został uwięziony na Krecie. Skonstruował skrzydła z piór i wosku, by uciec z wyspy. Ikar nie posłuchał ojca i leciał zbyt blisko słońca
Edyp – król, który nieświadomie zabił własnego biologicznego ojca. Należał do obciążonego klątwą rodu Labdakidów
Wojna trojańska – wojna między Trojanczykami a Grekami, wywołana uprowadzeniem Heleny przez królewicza Parysa
Ważne pojęcia
Archetyp – prawzorzec jakiejś postawy lub cechy (np. Dedal jako archetyp zdolnego inżyniera)
Topos – stale powracający motyw (np. topos wiecznej miłości w micie o Orfeuszu i Eurydyce)
