Rozprawka na 48 punktów

Pisownia oryginalna. Publikacja za zgoda uczestników konkursu.

Temat: Pieniądze – siłą napędową ludzkich marzeń czy mamoną, niszczącą relacje międzyludzkie? Odwołaj się do podanego fragmentu „Lalki” B. Prusa, całości utworu oraz innego, wybranego tekstu kultury.

Współczesne społeczeństwo nazywa się społeczeństwem konsumpcyjnym: robienie zakupów i poprawianie w ten sposób jakości własnego życia stało się bardzo popularne. Jednak nie jest to cecha charakterystyczna wyłącznie dla współczesności: od wieków ludzie starali się zdobywać majątki i zwiększać swoje dochody.

Opinie co do wpływu pieniędzy są podzielone. Niektórzy uważają, że bogactwo pozwala człowiekowi stać się szczęśliwszym, inni twierdzą, iż to jedna z głównych przyczyn zepsucia moralnego. Pieniądze mogą być siłą napędową ludzkich marzeń, jeżeli są wydawane w rozsądny oraz przemyślany sposób: kiedy jednak stają się celem, nie zaś sposobem osiągnięcia owego celu, szkodzą człowiekowi.

W Lalce Bolesława Prusa motyw pieniędzy jest obecny od samego początku. Ludzie mówiący o głównym bohaterze, Wokulskim, często oceniają go przez pryzmat jego fortuny, oceniając bądź rozpowiadając nieprawdziwe pogłoski. Wielu bohaterów usiłuje przypodobać się mężczyźnie, licząc na korzyści materialne, inni wykazują oznaki zazdrości. Pieniądze mogą być czynnikiem pozwalający na nawiązanie nowych relacji, ale mogą też budzić wśród niektórych negatywne uczucia. Wokulski, dzięki prowadzeniu interesów, poznał dwóch swoich przyjaciół: doktora Szumana oraz Rzeckiego. Ten pierwszy pomagał mu w trudnych sytuacjach, rozmawiał z nim chociażby o miłości, gdy Wokulski zakochał się w pannie Izabeli, a drugi pomagał bohaterowi podczas lat bycia subiektem oraz właścicielem sklepu.

Oprócz przyjaciół, Wokuski poznał też jednak osoby, których nie interesował on sam, ale jego majątek. Przykładem jest wyższa klasa społeczna, do której należeli chociażby Pan Łęcki, Izabela Łęcka czy Hrabia Krzeszowski. Nie interesowała ich znajomość z Wokulskim jako człowiekiem, jego życie, doświadczenie czy opinie – większość z nich liczyła na zysk dzięki kontaktom handlowym. Arystokraci nie liczyli się z uczuciami Wokulskiego, co najlepiej widać na przykładzie panny Izabeli. Kobieta wykorzystywała zainteresowanie mężczyzny, ale gdyby ten nie miał majątku, najpewniej w ogóle nie utrzymywałaby z nim kontaktu.

Warto jednak zauważyć, że Wokulski nie zdobył pieniędzy, aby zostać bogaczem. Doktor Szuman mówił, iż  Wokulski „Majątek zrobił nie dlatego, że był kupcem, ale że oszalał dla panny Łęckiej”. Pieniądze mogą umożliwić osiągnięcie osobistych celów. Bohater usiłował zdobyć uwagę, aby zwrócić uwagę ukochanej kobiety, nie był człowiekiem chciwym. Wykorzystywał fortunę nie tylko dla osobistych celów: pomógł wielu osobom, chociażby Magdzie, spłacając jej dług i zapewniając wykształcenie czy dał pracę mężczyźnie utrzymującemu rodzinę. Pieniądze były dla niego środkiem do osiągnięcia celu, a ich wpływ nie był dla niego szkodliwy.

Innym tekstem opisującym wpływ pieniędzy na człowieka jest Opowieść Wigilijna Dickensa. Jej bohater, Ebenezer Scrooge, ma inne niż Wokulski podejście do pieniądza. Zależy mu na majątku, którego jednak nie wydaje. Słynie ze swojego skąpstwa, które ma widoczny wpływ na jego relacje. Pieniądze są powodem zdystansowania od rodziny oraz zignorowania ludzkiego nieszczęścia. Ebenezer, aby nie musieć wydawać majątku, surowo traktuje swojego pracownika, unika spotkań z własnym siostrzeńcem, a także odmawia wpłaty na dzieci z sierocińca. Pieniądze, jako główny cel działań, doprowadzają do skupienia uwagi na rzeczach materialnych zamiast wartościach moralnych. Dopiero przyjście duchów uświadamia bohaterowi, że jest nieszczęśliwy oraz nielubiany. Sytuacja ulega zmianie gdy przestaje być skąpy i poświęca swój czas oraz wysiłek na uszczęśliwianie innych.

Bogactwo samo w sobie nie ma wpływu na postępowanie czy samopoczucie człowieka. Stosunek do pieniędzy jest osobistą kwestią, zależną od każdej jednostki indywidualnie.  Istnieje powiedzenie, że „pieniądze szczęścia nie dają”, które wiele osób uzupełnia słowami „…ale mogą mu pomóc” i zapewne jest ono najbliższe prawdy, gdyż majątek powinien być traktowany jako sposób na zapewnienie sobie szczęścia, nie jako jego wyznacznik.

Wkrótce skan z punktacją